Columns

Op 30 november en 1 december 2015 was het zover, Belinda Hopkins en Caroline Newton van ‘transforming conflicts’ kwamen van over zee (Engeland) naar Nederland voor een 2-daagse Masterclass Herstelrecht. Tijdens die twee dagen werd voor mij, opnieuw, het belang duidelijk van het aansluiten bij de behoeften van alle betrokkenen. Als de behoeften vervuld worden dan heeft iedereen het naar zijn zin en wordt er geleerd. Als de behoeften niet vervuld worden, in het Engels ‘unmet need’ dan komt er gemor, frustratie, irritatie, boosheid etc. Men gaat klagen en er gebeurt van alles, helaas vooral onder water. Want de behoefte uitspreken doen we op een of andere manier niet zo snel.
Dit werd mij vorige week ook weer duidelijk. En ook dat het soms spannend kan zijn om zaken te benoemen. Ik kwam op een school voor een teambijeenkomst rondom het onderwerp schoolklimaat. Het was de tweede bijeenkomst. In de voorbespreking met de teamleider gaf ze aan dat er veel onrust in het team was, veroorzaakt door o.a. samenvoeging boven- en onderbouw in een gebouw, concurrentie van een nieuwe school, ervaren werkdruk en uitval van een aantal collegae waardoor andere collegae veelvuldig in moesten vallen.
Tijdens het gesprek vroeg ik me af wat de behoefte van de teamleider was en wat de behoefte van het team zou zijn. Moesten we inhoudelijk op dat moment wel verder gaan met het onderwerp schoolklimaat en onze agenda? Ik wist het nog niet zo zeker. Hoe langer het gesprek duurde hoe meer mijn onderbuik ging protesteren. En eigenlijk had ik mezelf deze vraag ook al aan het eind van de eerste bijeenkomst gesteld, alleen durfde ik die vraag niet hardop te stellen… En nu kwam de vraag weer naar boven. Dus heb ik maar de stoute schoenen aangetrokken en gevraagd wat de behoefte van de teamleider was en wat ze dacht dat de behoefte van het team was. Ze antwoordde dat ze graag tijd en aandacht wilde besteden aan de onrust die ze voelde, bij zichzelf en bij het team. Maar ja, hoe gaan we dat dan doen, en welke kant zou het dan op gaan? Ze vond het ook wel spannend, en eerlijk gezegd ik ook wel… Want dit betekent in gesprek gaan MET elkaar. Dit betekent proces in plaats van inhoud. Dit betekent loslaten en onderzoeken.
We zijn samen met het team op onderzoek gegaan naar de ‘bakstenen’ en ‘ballonnen’ aan de hand van de vragen ‘waardoor het je het momenteel minder naar je zin op school’? en ‘wat is er waardoor je het wel naar je zin hebt’? Dit leverde een mooi cirkelgesprek op, waarin iedereen zijn gedachten en gevoelens kon uiten.
Na het koesteren van de ballonnen zijn we op zoek gegaan naar de onderliggende, niet vervulde behoeften, die onder de bakstenen zaten. Om vervolgens te kijken welke helpende acties bijdragen aan het vervullen van die behoeften.
Na een middag hard werken waren we klaar, nou ja, voor dat moment. Want zoals een van de teamleden aan het eind van de bijeenkomst zei ‘en nu nog doen’!!!
Hoe sluit jij aan bij de (onvervulde)behoeften van de ander, en natuurlijk bij die van jezelf. Kun je achter het lastige gedrag van de leerling ook zien wat de onvervulde behoefte is? En durf je daarover in gesprek met de leerling samen te kijken hoe je deze onvervulde behoefte op een helpende, ‘groene’ manier kunt vervullen? Welke helpende actie kan de leerling, welke helpende actie kun jij gaan doen om de onvervulde behoefte te vervullen?

Janet Mullder