Columns

Op een school waar resultaat centraal staat, is het makkelijk om te vergeten dat hier een inspanning aan voorafgaat. De waardering gaat vooral naar leerlingen en leraren die dit resultaat weten te behalen. Wie succesvol is krijgt waardering. Hoe demotiverend kan dit zijn voor hen die hier niet bij horen. En hoe demotiverend voor de school als geheel: een race kent uiteindelijk 1 winnaar en vele verliezers. Waarom zou je beginnen als je toch niet kunt winnen of de kans maar gering is? Zo kan het de school verdelen door op basis van resultaat een kunstmatig verschil te maken tussen de “snelle jongens en meiden” en de “slakken.”

Kijk ik naar jongeren, dan krijg ik het idee dat gevoed door de informatie die een kind krijgt via televisie en internet, een dergelijk beeld op jonge leeftijd al een stevige indruk kan achterlaten. Heel makkelijk gaan zij onderdeel van een systeem uitmaken dat hen waardeert op resultaat: “Hoe ziet jouw rapport er uit? Welk cijfer kreeg jij?” De leerling wordt gereduceerd tot het resultaat dat hij behaalt.

Is de werkelijkheid echter niet dat een lange reis met de eerste stap begint? Maar nemen we in onze haast om het doel te bereiken wel de tijd om die stappen te waarderen? Onlangs zag ik nog een video waarin J.K. Rowling, de auteur van de Harry Potter boeken, over haar leven vertelde. Er was veel aan haar succes vooraf gegaan. Zou je voor haar eerste succes naar het resultaat van haar studie hebben gekeken, dan zou je haar waarschijnlijk hebben afgeraden om op dat pad verder te gaan. Zo zijn er vele voorbeelden van mensen, die hun visie bleven volgen en iedere stap als een volgende stap zagen, die hun dichter bij hun doel bracht. Het gaat er mij hierbij niet om dat je beroemd wordt, maar om het proces van prestaties dat tot het resultaat leidt. Als je iedere dag jezelf 1% inzet, 1 actie onderneemt, jezelf (als was het maar) 1 minuut inspant om aan je gezondheid te werken, je relaties en de manier waarop je anderen behandelt te verbeteren, je creativiteit te vergroten, en je wanhoop in dankbaarheid om te zetten, dan zal uiteindelijk een geweldig mens het resultaat zijn. Het is de 1/1/1 strategie. (James Altucher: How to find success late in life)

Wie alleen naar resultaat kijkt, zal op de weg naar het doel vele keren falen en snel ontmoedigd worden. Als "fouten" in de weg staan aan het behalen van het resultaat, en er volgt een negatieve reactie, is het enige wat je leert van fouten ze te vermijden. En de beste manier om dat te doen is niets doen.

Kijk je echter naar prestatie, dan zie je dat vergissingen bouwstenen zijn, dat het steeds beter gaat en je doel dichterbij komt. Door het ervaren van positieve emoties voelen leerlingen zich veilig en vrij om te experimenteren, waardoor ze hun horizon verbreden, nieuwe kennis opdoen, andere vaardigheden leren – kortom, zich verder ontwikkelen. Via die weg kunnen kortdurende positieve ervaringen resulteren in bevlogenheid, dat meer als een stabiele gemoedstoestand wordt gezien (Schaufeli & Van Rhenen, 2006). Heel concreet gaat het om het uitspreken van waardering en tijd nemen voor een goed gesprek met elkaar. Het lijkt simpel, maar mensen vinden het toch vaak lastig dit op een goede positieve manier te doen. Een herstelgerichte school die dit consequent en op alle lagen doet, bereikt snel mooie resultaten. Uitspreken van waardering, versterkt het optimisme van leerlingen, ouders en leraren. Het vergroot de kans op daadwerkelijke resultaten. (Willem van Rhenen & Theo Visser TvOO juni 2011 nr. 2)

Dus vraag je eens af in jouw relaties met je leerlingen, collega’s ondergeschikten: Wat waardeer jij: prestatie of resultaat?

Mocht je tot de conclusie komen dat je vooral het resultaat waardeert, wat is dan de consequentie daarvan? Hoe beïnvloedt dit de relatie die je hebt? Probeer het vanaf nu eens anders en kijk wat er gebeurt. Waardeer de prestatie en laat dit anderen weten

"A journey of a thousand miles begins with a single step. - Lao-tzu"